Hạch toán là một bộ phận quan trọng trong hệ thống quản lý, là công cụ đắc lực giúp các doanh nghiệp, tổ chức nắm bắt tình hình hoạt động kinh tế, tài chính của mình một cách chính xác và kịp thời. Vậy hạch toán kế toán là gì? Đặc điểm, phân loại và vai trò của hạch toán như thế nào? Hãy cùng Zilcode tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!
Hạch toán kế toán là gì?
Hạch toán kế toán là một quá trình bao gồm từ việc quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép lại các giao dịch kinh tế, tài chính trong một doanh nghiệp hay tổ chức.
Quan sát: Hoạt động này được thực hiện nhằm mục đích định hướng và phản ánh sự tồn tại của đối tượng cần thu thập.
Đo lường: Đo lường các chi phí trong sản xuất và của cải vật chất đã tạo ra bằng đơn vị đo thích hợp.
Hạch toán: Ở giai đoạn này, các phép toán sẽ được sử dụng nhằm nhận biết mức độ thực hiện và hiệu quả của quá trình kinh tế.
Ghi chép: Mục đích chính của hoạt động này là thu thập thông tin, xử lý và ghi chép lại tình hình, cũng như kết quả của các hoạt động kinh tế để qua đó đưa ra các quyết định thích hợp.
Quá trình này đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính doanh nghiệp, cung cấp các thông tin cần thiết để tính toán các chỉ số tài chính như lợi nhuận, nợ, tổng tài sản. Qua đó, nhà quản lý doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định kinh doanh một cách đúng đắn và hiệu quả.
>> Khám phá: Phần mềm kế toán là gì? Lợi ích của phần mềm kế toán mang lại
Phân loại hạch toán
Hạch toán nghiệp vụ
Hạch toán kế toán nghiệp vụ chính là sự quan sát, phản ánh và kiểm tra trực tiếp từng nghiệp vụ và từng quá trình kinh tế cụ thể. Loại hạch toán này được thực hiện nhằm cung cấp thông tin kịp thời và chính xác tình hình thực hiện các nghiệp vụ, các quá trình đó.
Để thu nhận và cung cấp thông tin, hạch toán kinh doanh nghiệp vụ sẽ dùng các phương pháp đơn giản như báo cáo trực tiếp, báo cáo bằng chứng từ, văn bản, điện báo, báo cáo qua điện thoại...
Hạch toán thống kê
Hạch toán thống kê là khoa học nghiên cứu về mối quan hệ giữa mặt lượng với mặt chất của các hiện tượng kinh tế xã hội số lớn trong điều kiện địa điểm và thời gian cụ thể. Quá trình này được thực hiện nhằm rút ra bản chất và tính quy luật trong sự phát triển của các hiện tượng đó.
Hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán là khoa học thu nhập, xử lý và cung cấp các thông tin về tài sản cũng như sự vận động của tài sản trong các đơn vị nhằm kiểm tra toàn bộ tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính của chính đơn vị đó.
Hạch toán kế toán là gì?
Khái niệm
Hạch toán kế toán (hay được gọi tắt là kế toán) là khoa học nghiên cứu và phản ánh các mặt của hoạt động kinh tế tài chính ở các đơn vị, tổ chức xã hội. Qua đó, người thực hiện có thể thu nhập, xử lý và cung cấp những thông tin chuẩn xác về tài sản cùng các hoạt động kinh tế tài chính của một đơn vị.
Thước đo của hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán thường sử dụng 1 trong 3 thước đo sau đây:
Thước đo hiện vật: Sử dụng các phương thức như cân, đong, đo, đếm với các đơn vị là độ dài (met), diện tích (m2), trọng lượng (g, tấn).
Thước đo lao động: Dùng để xác định giá trị lao động hao mòn và năng suất lao động để làm căn cứ xác định giá trị lao động và tình hình lương.
Thước đo giá trị: Sử dụng để tính các chỉ tiêu về các loại tài sản và vật tự khác nhau với đơn vị là tiền tệ làm thước đo.
Phân loại hạch toán trong kế toán là gì?
Phân loại hạch toán trong kế toán sẽ được chia thành 4 loại sau:
Phân loại dựa vào mức độ, tính chất thông tin
Theo cách phân loại này, hạch toán kế toán được chia làm 2 loại chính:
Kế toán tổng hợp: Thông tin sẽ được ghi chép, thu nhập và cung cấp ở dạng tổng quát được thực hiện dựa trên những chỉ tiêu tổng hợp bằng thước đo tiền tệ.
Kế toán chi tiết: Thông tin sẽ được thu nhận và cung cấp ở dạng chi tiết hơn về một chỉ tiêu tổng hợp được kế toán tổng thực hiện. Nó có thể được đo bằng thước đo tiền tệ, lao động hoặc hiện vật.
Dựa vào cách thu nhận thông tin
Kế toán đơn: Các thông tin về nghiệp vụ kinh tế tài chính sẽ được ghi chép và thu nhập một cách riêng biệt, độc lập.
Kế toán kép: Những thông tin về các nghiệp vụ kinh tế, tài chính sẽ được ghi chép, thu nhập theo đúng nội dung và sự vận động biện chứng giữa những đối tượng kế toán.
Dựa vào phạm vi thông tin kế toán cung cấp
Kế toán tài chính: Kế toán này có nhiệm vụ là thu nhập, xử lý và cung cấp thông tin cho những đối tượng bên ngoài doanh nghiệp sử dụng.
Kế toán quản trị: Loại kế toán này sẽ thu nhập, tổng hợp và cung cấp thông tin giá trị cho các nhà quản trị doanh nghiệp để học quản lý, nghiên cứu và đề ra các quyết định chiến lược trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cả 3 loại thước đo này sẽ được sử dụng ở loại hạch toán kế toán này.
Dựa vào mục đích, đặc điểm của đơn vị kế toán
Kế toán công: Hạch toán này dành cho các đơn vị hoạt động phi lợi nhuận hoặc không có tính chất kinh doanh.
Kế toán doanh nghiệp: Hạch toán này dành cho các đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh với mục đích chính là lợi nhuận.
>> Xem ngay: Phân biệt kế toán tài chính và kế toán quản trị
Tiêu chí và đặc điểm phân loại hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán có những tiêu chí và đặc điểm phân loại như sau:
Phản ánh toàn diện, thường xuyên và có hệ thống tất cả các đối tượng kế toán của doanh nghiệp:
Hệ thống các phương pháp nghiên cứu khoa học như: báo cáo, chứng từ, tài khoản kế toán, tính giá và tổng hợp cân đối kế toán.
Cung cấp kịp thời thông tin kế toán của doanh nghiệp về toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức.
Cung cấp các thông tin một cách cụ thể, sinh động và thuận tiện cho việc kiểm tra, giám sát.
Vai trò của hạch toán kế toán là gì?
Vai trò theo dõi và phản ánh
Hạch toán trong kế toán có vai trò quan trọng đối với các quản lý kinh tế phục vụ đầu tư, kinh doanh doanh nghiệp và nhà nước. Qua đó, họ dễ dàng theo dõi và phản ánh một cách liên tục và toàn diện các hoạt động kinh tế tài chính ở tất cả khâu, các giai đoạn vận động của hoạt động kinh tế.
Thông tin hạch toán kinh doanh cung cấp là kết quả của việc sử dụng tổng hợp các phương pháp khoa học của kế toán. Những thông tin này sẽ giúp cho các quản lý của doanh nghiệp, nhà nước phân tích đánh giá và đưa ra các quyết định kịp thời, chính xác. Do đó, các thông tin của hạch toán kế toán cung cấp đóng một vai trò quan trọng và không thể thiếu.
Vai trò giám sát và kiểm tra
Hạch toán kế toán rất quan trọng trong việc phục vụ cho việc giám sát và kiểm tra thường xuyên liên tục các đối tượng tài sản của đơn vị. Qua đó, doanh nghiệp tránh việc thất thoát tài sản, duy trì và đảm bảo sự công khai minh bạch trong việc sử dụng của tài sản.
Vai trò cung cấp thông tin báo cáo và phân tích
Thực hiện hạch toán kế toán thường xuyên giúp đảm bảo nguồn số liệu chính xác, phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và báo cáo quản trị. Nó cũng cung cấp bộ số liệu đầy đủ để phân tích thông tin kinh tế, tài chính cho cả bên trong và bên ngoài tổ chức.
Việc cung cấp thông tin và phân tích tài chính kịp thời giúp nhà quản lý và điều hành có khả năng đưa ra các quyết định tài chính, chính sách đầu tư kinh doanh phù hợp, cũng như lập kế hoạch cho tương lai của đơn vị.
Yêu cầu của phương pháp hạch toán kế toán là gì?
Mục tiêu chính của hạch toán là cung cấp các thông tin so sánh và đo lường hữu ích cho các nhà quản lý, hoạch định chính sách. Do đó, để đảm bảo tính chính xác, trung thực và hữu ích của thông tin kế toán, phương pháp hạch toán kế toán cần đáp ứng các yêu cầu sau:
Đảm bảo tính thống nhất
Đây là yêu cầu bắt buộc đối với phương pháp hạch toán kế toán. Công tác kế toán cần được tổ chức theo một hệ thống thống nhất từ trung ương đến các đơn vị kinh tế. Điều này đòi hỏi những tài liệu kế toán cung cấp phải đảm bảo tính thống nhất, đặc biệt là trong việc tổ chức công tác kế toán tại mỗi ngành, doanh nghiệp phải tuân theo đúng quy định của nhà nước.
Chính xác, minh bạch, khách quan
Thông tin kế toán cần phải là chính xác và khách quan, phản ánh đúng bản chất của các hoạt động kinh tế để cơ quan Nhà nước và cấp quản lý của doanh nghiệp hiểu rõ về hoạt động kinh doanh. Điều này giúp họ đưa ra những giải pháp chính xác để tối ưu hóa hiệu suất hoạt động và giảm thiểu những hoạt động không hiệu quả.
Kịp thời
Thông tin kế toán phải được cung cấp kịp thời cho người sử dụng để họ có thể đưa ra các quyết định đúng đắn trong từng giai đoạn. Tính kịp thời của thông tin kế toán được thể hiện ở việc cung cấp thông tin cho người sử dụng ngay sau khi các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Rõ ràng, cụ thể và dễ hiểu
Thông tin kế toán cần phải được cung cấp một cách rõ ràng, cụ thể và dễ hiểu để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phát hiện và ngăn chặn kịp thời những sai phạm trong hoạt động quản lý tài chính của doanh nghiệp. Chính sự rõ ràng, dễ hiểu của thông tin kế toán sẽ giúp cho các cơ quan đưa ra quyết định đúng đắn, đồng thời đảm bảo sự minh bạch và trung thực trong hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp.
>> Xem thêm: Chi phí kế toán là gì? Phân biệt chi phí kế toán và chi phí thuế
Một số câu hỏi liên quan về hạch toán kế toán
Đối tượng nghiên cứu của hạch toán kế toán?
Đối tượng nghiên cứu của hạch toán trong kế toán thường là về các hoạt động kinh tế tài chính như sau:
Sự biến động về tài sản, vốn
Sự luân chuyển của tài sản
Quá trình vận động của vốn trong các đơn vị, tổ chức
Hạch toán kế toán được đo lường bằng phương pháp nào?
Hạch toán kế toán có thể được đo lượng thông qua các phương pháp như:
Phương pháp chứng từ: Phương pháp này nhằm phản ánh các nghiệp vụ kinh tế và tài chính phát sinh theo thời gian, địa điểm vào các chứng từ bằng giấy tờ hoặc điện tử. Nó sẽ bao gồm các công việc như: lập chứng từ ghi nhận những nghiệp vụ phát sinh, sắp xếp và luân chuyển chứng từ…
Tài khoản kế toán: Đây là quá trình phân loại, phản ánh, giám sát thường xuyên và liên tục tình hình cũng như các sự biến động của tài sản, nguồn vốn và từng quá trình sản xuất qua tài khoản kế toán theo một hệ thống quy tắc nhất định.
Tính giá: Phương pháp này sử dụng thước đo tiền tệ nhằm xác định chính xác giá trị của từng đối tượng kế toán theo nguyên tắc nhất định. Qua đó, kết quả hạch toán sẽ phục vụ cho quá trình thu nhận, xử lý và hệ thống quá và cung cấp các thông tin cần thiết về kinh tế và tài chính của tổ chức.
Tổng hợp cân đối kế toán: Phương pháp này sẽ tổng hợp số liệu từ các sổ kế toán dựa trên các mối quan hệ cân đối vốn có của kế toán, chẳng hạn như quan hệ cân đối giữa thu nhập, chi phí và kết quả. Phương pháp này nhằm cung cấp thông tin theo các chỉ tiêu tài chính cho các đối tượng cần sử dụng đến thông tin kế toán.
Tóm lại, hạch toán kế toán không chỉ giúp doanh nghiệp duy trì sự minh bạch và tuân thủ các quy định pháp luật mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hiệu suất kinh doanh và đưa ra các chiến lược phát triển. Thông qua quá trình này, người quản lý có thể ra quyết định dựa trên những con số chính xác, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và tăng cường khả năng cạnh tranh.
Mong rằng qua bài viết này, Zilcode đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm hạch toán kế toán là gì. Hãy thường xuyên theo dõi Fanpage Zilcode để cập nhật những tin tức hữu ích khác.
Bài viết liên quan:
Quản trị rủi ro là gì? Quy trình và cách kiểm soát rủi ro hiệu quả
Comments